Η Βιβλιοθήκη του Καρόλου Ε΄

Ένα άλλο δείγμα ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής μελέτης χώρου βιβλιοθήκης είναι αυτό που θησαύριζε την προσωπική συλλογή του βασιλιά της Γαλλίας Καρόλου Ε΄, την οποία εγκατέστησε στο ανάκτορο της Ιλ ντε λα Σιτέ. Την εμπιστεύτηκε δε στα χέρια του Ζιλ Μαλλέ, ο οποίος χρίστηκε πρώτος βιβλιοθηκάριος της βασιλικής βιβλιοθήκης της Γαλλίας. Η συλλογή κατανεμήθηκε αρχικώς σε δύο επίπεδα του πύργου και εν συνεχεία κατέλαβε και τρίτο. Η αίθουσα του πρώτου επιπέδου έτυχε ιδιαίτερης φροντίδας και οι επιτοίχιες επιφάνειες όπως και η οροφή καλύφθηκαν με ξύλα άριστης ποιότητας. Στα υαλοστάσια τοποθετήθηκαν γρίλιες να αποφευχθούν εισβολές διαφόρων πτηνών και ζωυφίων, ενώ η επίπλωση που επιλέχθηκε εξυπηρετούσε τις ανάγκες μελέτης και ανάγνωσης, αλλά μάλλον όχι την αντιγραφική δραστηριότητα. 

Η πιο διάσημη βασιλική βιβλιοθήκη κατά τον Μεσαίωνα ήταν αυτή του Καρόλου Ε΄, που ανήλθε στον θρόνο της Γαλλίας το 1360. Το 1367 ή τον επόμενο χρόνο, η βιβλιοθήκη μεταφέρεται με εντολή του από το παλάτι της Σιτέ στην οχυρωμένη κατοικία του στο Λούβρο και ειδικότερα στα τρία τελευταία επίπεδα του πύργου της Φωκοννερί (εκτροφείο γερακιών). Με αρχιτεκτονική παρέμβαση διαμορφώθηκε ειδικά ο χώρος για την ταξινόμηση των βιβλίων. Επιτοίχιες ξυλουργικές επενδύσεις, θολωτές οροφές και βαριά θυρώματα σφάλιζαν κάθε όροφο, ενώ είχε προβλεφθεί ακόμη και κατάλληλος φωτισμός για τη νυχτερινή ανάγνωση. Απώτερος σκοπός του βασιλιά ήταν η οργάνωση μιας βιβλιοθήκης που δεν θα περιοριζόταν στα προσωπικά του ενδιαφέροντα και σε αυτά των αυλικών του, αλλά θα ήταν ανοικτή και στο ευρύτερο κοινό της πνευματικής κοινότητας.

Δεν κατέληξαν βέβαια όλα τα βιβλία της βασιλικής συλλογής στο Λούβρο, καθώς ο Κάρολος διατηρούσε στις πολυτελείς κατοικίες του στα περίχωρα του Παρισιού, δηλαδή στον πύργο της Βενσέν, στο Σεν Ζερμέν και στο Μελάν, επιβλητικά χειρόγραφα με λειτουργικό περιεχόμενο και βιβλία προσευχής, σπάνιας βιβλιοδετικής και μικρογραφικής τέχνης. Πυρήνας της βιβλιοθήκης του υπήρξε ο βιβλιακός πλούτος που κληρονόμησε κυρίως από τον πατέρα του, τον άγιο Λουδοβίκο. Ο Κάρολος ήταν μέγας αναγνώστης και για να εμπλουτίσει τη βιβλιοθήκη του χρησιμοποίησε όλα τα γνωστά μέσα και τους παραδοσιακούς βιβλιοφιλικούς τρόπους. Συγκέντρωσε βιβλία από τον ευρύτερο οικογενειακό και συγγενικό του κύκλο, αγόρασε, δανείστηκε και γνωστοποίησε στους υπηκόους του τις βιβλιακές του προτιμήσεις, με αποτέλεσμα να λαμβάνει πολύτιμα χειρόγραφα ως δώρα σε κάθε είδους περίσταση. Παράλληλα, προσέλαβε καλλιγράφους και αντιγραφείς, μικρογράφους και σταχω­τές, μετέχοντας έτσι σε κάθε διαδικασία που πολλαπλασίαζε τον κωδικολογικό του πλούτο.

 

Κ.Σπ. Στάικος, Η Αρχιτεκτονική των Βιβλιοθηκών στον Δυτικό Πολιτισμό, Αθήνα, Άτων, 2016, σ. 263–265.

Ιστορικό πλαίσιο: Δυτικός Μεσαίωναςsemantics logo
Τόπος: Ιλ ντε λα Σιτέsemantics logo
Λέξεις κλειδιά: Κάρολος Ε΄
Βασιλιάς
Γαλλία
Ζιλ Μαλλέ
Βιβλιοθηκάριος
Λούβρο
Φωκοννερί
Άγιος Λουδοβίκος
Αναφέρει: Πρόσωπα
Μαλλέ, Ζιλ, βιβλιοθηκάριος
Εικόνες
Όψεις της βασιλικής βιβλιοθήκης.
O Ζαν ντε Βοντετάρ παρουσιάζει το βιβλίο του στον Κάρολο Ε΄ της Γαλλίας.
Παρουσίαση βιβλίου στον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο ΙΒ΄.
Σημειώσεις: Η βιβλιοθήκη στεγάστηκε αρχικά, τον 14ο αιώνα, στο ανάκτορο της Ιλ ντε λα Σιτέ και αργότερα στο Λούβρο.
Άδεια χρήσης: Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές (CC BY-NC-ND 4.0)
Δικαιώματα: Το λήμμα αποτελεί πρωτότυπη επιστημονική εργασία της ομάδας ανάπτυξης του ψηφιακού χώρου «Περί Βιβλιοθηκών».
Εμφανίζεται στις συλλογές:Αρχιτεκτονική
Προβολή λιγότερων