Ο Νικήτας Χωνιάτης έζησε γύρω στο 1155-1215/16 μ.Χ και είναι ο νεότερος αδελφός του Μιχαήλ Χωνιάτη, υπό την επίβλεψη του οποίου μάλιστα σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη. Στο ιστορικό του έργο Χρονική διήγησις γίνεται λόγος για τις ανυπολόγιστες ζημιές που υπέστη ο βιβλιακός πλούτος της Κωνσταντινούπολης μετά την κατάκτησή της και τη λεηλασία από τους Σταυροφόρους το 1204: όσα βιβλία γλύτωσαν από τις πυρκαγιές απογυμνώθηκαν από τις πολύτιμες σταχώσεις τους, που κατέληξαν σε μουσειακές συλλογές ηγεμόνων της Δύσης, ενώ τα υπόλοιπα δεν αποκλείεται να χρησιμοποιήθηκαν ακόμη και για θέρμανση από την άγνοια των Σταυροφόρων να διαβάζουν ελληνικά και να συνειδητοποιήσουν έτσι τη σπουδαιότητα των κειμένων (Βιβλ. ΙΙΙ, 317-318).