Ο Εκαταίος γεννήθηκε στα Άβδηρα ή στην Τέω. Έδρασε γύρω στο 300 π.Χ., είχε σπουδάσει φιλοσοφία και ιστορία και έζησε για ένα διάστημα στην Αίγυπτο, στα χρόνια του Πτολεμαίου Α΄. Το έργο του Περί Αιγυπτίων, του οποίου διασώθηκαν αποσπάσματα (Διόδωρος Σικελιώτης, Ι, 48, 6-49), γράφτηκε κατ’ εντολήν του Πτολεμαίου με στόχο την προβολή πολιτιστικών παραδόσεων των λαών που βρίσκονταν υπό την κυριαρχία του (Βιβλ., Ι, 227).

Δεν αποκλείεται στο σύγγραμμά του αυτό ο Εκαταίος να περιέγραψε το Μουσείο και τη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, διασώθηκε ωστόσο μόνο η περιγραφή μιας φαραωνικής «βιβλιοθήκης» και μάλιστα αυτής του Ραμσή Β΄. Ο Εκαταίος περιηγούμενος το μαυσωλείο του μεγάλου αυτού Φαραώ γράφει: «Tρεις είσοδοι οδηγούν σε μια αίθουσα υπόστυλη, κατασκευασμένη υπό μορφή ωδείου, που έχει μήκος εξήντα μέτρα ... Κατόπιν άρχιζε η ιερή βιβλιοθήκη, που έφερε την επιγραφή Ψυχής Ιατρείον, και αμέσως μετά οι ανάγλυφες παραστάσεις όλων των θεών της Αιγύπτου...» (Perrot – Chipiez, Egypt). Ο Εκαταίος θεώρησε ότι η επιγραφή Ψυχής Ιατρείον, σε αίθουσα που πρέπει να υπήρχε και το άγαλμα του Ραμσή Β΄, αναφερόταν στη βιβλιοθήκη του μονάρχη, ενώ στην ουσία επρόκειτο για χώρο που φύλασσε τη ζωτική δύναμη του Φαραώ: το Κα.

Η επιγραφή Ψυχής Ιατρείον υπάρχει έως σήμερα σε δύο από τις αρχαιότερες εν λειτουργία βιβλιοθήκες του χριστιανικού κόσμου: της Μονής του Ιωάννου του Θεολόγου στην Πάτμο και της Μονής του Αγίου Γάλλου (St. Gallen) στην Ελβετία (Βιβλ. Ι, 227 · Βιβλιοθήκη, 63, 66-67).