Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Καλαμάτας (ΔΚΒΚ) ιδρύθηκε το 2004 ως ΝΠΔΔ (ΦΕΚ 1420/22.11.2000, τ. β΄), με σκοπό να λειτουργήσει ως τοπικό κέντρο πληροφόρησης που θα εξασφάλιζε στους χρήστες πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα βιβλίων, συμβάλλοντας στην αναγνωσιμότητα, και θα ενίσχυε κάθε είδους σχετική μορφωτική και πολιτιστική δραστηριότητα του πληθυσμού.
Η Βιβλιοθήκη διαθέτει συλλογή περίπου 30.000 τεκμηρίων, η οποία έχει διαμορφωθεί με βασικό γνώμονα τη ζήτηση του κοινού. Πρόκειται κυρίως για βιβλία ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας, και δευτερευόντως βιβλία που αφορούν θέματα ιατρικής, ψυχολογίας, κοινωνικών επιστημών, πληροφορικής, βιβλία τέχνης, εκπαιδευτικά, θρησκευτικά κ.λπ. 
Στα ράφια της ΔΚΒΚ μπορεί κανείς να εντοπίσει περιοδικά, χάρτες, λευκώματα, ηλεκτρονικό και οπτικοακουστικό υλικό (CD-ROMs, κασέτες, videos), καθώς και χρηστικά έντυπα όπως εγκυκλοπαίδειες και λεξικά. Στη Βιβλιοθήκη υπάρχει χώρος αναγνωστηρίου, όπου βρίσκονται και δέκα υπολογιστές στη διάθεση του κοινού. Επίσης, καθημερινά οι επισκέπτες μπορούν να διαβάσουν τις τοπικές εφημερίδες.
Το υλικό της Βιβλιοθήκης έχει ταξινομηθεί με βάση το σύστημα DEWEY, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των βιβλίων έχει καταλογογραφηθεί στο ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα διαχείρισης βιβλιοθήκης KOHA. Η καταλογογράφηση έχει γίνει με την υποστήριξη της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος (ΕΒΕ). Άλλωστε, η ΔΚΒΚ ανήκει στο ευρύ δίκτυο των συνεργαζόμενων με την ΕΒΕ βιβλιοθηκών. Το υλικό της Βιβλιοθήκης είναι διαθέσιμο στο κοινό, είτε για δανεισμό με την έκδοση σχετικής κάρτας (αριθμεί πάνω από 5.000 μέλη) είτε για μελέτη εντός του χώρου της Βιβλιοθήκης. Η εύρεση των τεκμηρίων της Βιβλιοθήκης γίνεται από τον ηλεκτρονικό κατάλογο.
Ξεχωριστό τμήμα της Βιβλιοθήκης αποτελεί η Μεσσηνιακή Συλλογή, η οποία απαρτίζεται κυρίως από σύγχρονα βιβλία (ιστορικά, γεωπολιτικά, γεωγραφικά, αρχαιολογικά), που είτε έχουν γραφτεί για την περιοχή της Μεσσηνίας είτε είναι βιβλία συγγραφέων που έλκουν την καταγωγή τους από την περιοχή. Η Βιβλιοθήκη διαθέτει ακόμα Παιδικό Τμήμα, διαμορφωμένο κατάλληλα και εφοδιασμένο με παιδικά βιβλία και παιχνίδια ώστε να προσελκύσει τους μικρούς αναγνώστες. 
Πραγματοποιούνται επίσης εκπαιδευτικά προγράμματα, προβολές και επισκέψεις σχολείων στο πλαίσιο του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου, στο οποίο είναι συνδεδεμένη η Βιβλιοθήκη. Τέλος, οι χώροι της Βιβλιοθήκης διατίθενται χωρίς κόστος για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων, σεμιναρίων και παρουσιάσεων βιβλίων.
Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Καλαμάτας προβαίνει ανά τακτά χρονικά διαστήματα και όσο το επιτρέπουν τα οικονομικά της σε αγορές βιβλίων. Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότερες προσκτήσεις προέρχονται από μικρότερες και μεγαλύτερες δωρεές. Πρόσφατα, τον Οκτώβριο του 2020, προχώρησε στην απόκτηση 550 νέων βιβλίων με ποικίλη θεματολογία: ελληνική και ξένη λογοτεχνία, βιβλία επιστημών, εφηβικά μυθιστορήματα, 
παιδικά παραμύθια, ποίηση, βιβλία ψυχολογίας και αυτοβελτίωσης κ.λπ. Τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου, οι κληρονόμοι του Μεσσήνιου δασκάλου, λαογράφου και ιστοριοδίφη Αντώνιου Μιχαλακέα (1922-2001) δώρισαν στη ΔΚΒΚ 2.000 και πλέον βιβλία, περιοδικά παιδαγωγικού, θρησκευτικού και ευρύτερα επιστημονικού και λογοτεχνικού χαρακτήρα, καθώς και πλούσιο αρχειακό υλικό (χειρόγραφα, σημειώσεις, δημοσιεύματα, προσωπικές έρευνες και μελέτες, κ.α.) του προγόνου τους. Πολλά από τα παραπάνω έχουν και μεσσηνιακό ενδιαφέρον λόγω της εντοπιότητας του εκλιπόντος.
Τη διοίκηση της Βιβλιοθήκης ασκεί πενταμελές Εφορευτικό Συμβούλιο το οποίο ορίζεται από το Υπουργείο Παιδείας ανά τριετία. Για το εκπαιδευτικό έτος 2020-2021 απασχολήθηκαν στη Βιβλιοθήκη 4 εκπαιδευτικοί, συμπεριλαμβανομένης της προϊσταμένης του ιδρύματος. Οι εγκαταστάσεις της βρίσκονται στον 4ο όροφο του Πνευματικού Κέντρου Καλαμάτας (Αριστομένους 33), ακριβώς έναν όροφο κάτω από τη Λαϊκή Βιβλιοθήκη, η οποία επίσης στεγάζεται στο κτίριο.
