Η έντονη επιθυμία του Καρλομάγνου να θεωρηθεί ως θεματοφύλακας της πνευματικής κληρονομιάς της Δύσης –τον αποκαλούσαν συχνά άλλοτε Δαβίδ και άλλοτε Όμηρο – είχε ως αποτέλεσμα την οργάνωση μιας σημαντικής βιβλιοθήκης στην Αυλή και τον σχηματισμό μεγάλου αριθμού νέων βιβλιοθηκών στην αυτοκρατορία του, αλλά επιπλέον και την επανεκτίμηση των παλαιοτέρων συλλογών στα μοναστηριακά κέντρα. Υπό το σκεπτικό αυτό, γύρω στα τέλη του 8ου αιώνα παρατηρείται ασυνήθιστη κίνηση στα γνωστά μοναστηριακά βιβλιογραφικά εργαστήρια, με συχνές παραγγελίες χειρογράφων.
Η βιβλιοθήκη της αυλής του Καρλομάγνου άρχισε να συγκροτείται γύρω στο 780 με πρωτοβουλία του ίδιου του αυτοκράτορα, και μολονότι η συλλογή αυτή «διαλύθηκε» μετά τον θάνατό του, τα κατάλοιπά της κι ένας κατάλογος που πιθανότατα αναφέρεται σ’αυτή, είναι ενδεικτικά για τη συλλεκτική φιλοσοφία και την ευρύτητα του πνεύματος του αυτοκράτορα. Ο Εϊνάρδος, που διετέλεσε δάσκαλος στην αυτοκρατορική αυλή, έγραψε τη βιογραφία του Καρλομάγνου (Vita Karoli), στην οποία συμπεριέλαβε και τη διαθήκη του, όπου προσδιορίζεται η επιθυμία του αυτοκράτορα για την τύχη της βιβλιοθήκης του: «ο μεγάλος αριθμός των βιβλίων που συγκεντρώθηκαν στη βιβλιοθήκη πρέπει να πωληθεί στους ενδιαφερόμενους μετά τον θάνατό μου, ώστε τα χρήματα που θα συγκεντρωθούν να δοθούν στους φτωχούς».
Με τα στοιχεία που διαθέτουμε σήμερα είναι αδύνατον να ανασυστήσουμε τη βιβλιοθήκη του Καρλομάγνου, ενώ κάποιες προσπάθειες για τον εντοπισμό σημαντικών τμημάτων της συλλογής απέβησαν άκαρπες. Ωστόσο, υπάρχουν μερικά στοιχεία που μας επιτρέπουν να σχηματίσουμε μία εικόνα για τον χαρακτήρα της. Ο Εϊνάρδος, στη βιογραφία του Καρλομάγνου, παρέχει ορισμένες βασικές πληροφορίες για συγκεκριμένα έργα, όπως και για ολόκληρα τμήματα της βιβλιοθήκης. Έτσι γνωρίζουμε ότι στη συλλογή υπήρχαν ιστορικά βιβλία (historiae) και βιβλία με επιτεύγματα των αρχαίων (antiquorum res gestae), πολλά μάλιστα από τα οποία διαβάζονταν παρουσία του ίδιου του αυτοκράτορα, όπως και βιβλία του ποιητικού και πεζού λόγου, τόσο της παλαιότερης λογοτεχνίας όσο και της σύγχρονης, που γράφτηκαν στο αυλικό περιβάλλον. Ανάμεσα σε αυτά διασώθηκαν σπάνια κείμενα, όπως ποιήματα του Νεμεσιανού και του Καλπούρνιου, σχόλια στις ποιητικές συνθέσεις του Παύλου του Διακόνου και του Modonius, το Κυνηγετικόν (Cynegeticon) του Γράττιου, όπως και οι Σύλβες του Στάτιου, που εμπεριέχονται σε ένα ποίημα που ο Καρλομάγνος απέστειλε ο ίδιος ή στάλθηκε εκ μέρους του στον Πέτρο από την Πίζα και στον Παύλο τον Διάκονο. Για το ότι η βιβλιοθήκη διέθετε ένα αντίγραφο του Mensuratio orbis και μία συλλογή από παπικές επιστολές, μας το επιβεβαιώνει ο Godescalc, που δανείστηκε σχετικό υλικό για ένα ποίημά του. Στον αυλικό κύκλο αυτό, αναφέρεται ότι υπήρχαν διαθέσιμοι στη βιβλιοθήκη κώδικες με ποιητικές συλλογές του Τίβουλλου, που δεν αποκλείεται να διαβάζονταν και δημόσια (Βιβλ. ΙV, 146-153).