Ο Χαλκοκονδύλης ολοκλήρωσε τις σπουδές του πιθανότατα στον Μυστρά, κοντά στον Πλήθωνα, και εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Ρώμη από το 1449. Με τη συνδρομή του καρδινάλιου Βησσαρίωνα ανέλαβε την έδρα των ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας, την οποία κράτησε για εννέα χρόνια, ως το 1472. Η διδασκαλία του για τον Αριστοτέλη συνέβαλε αποφασιστικά στην κυκλοφορία μιας σειράς εκδόσεων του συνόλου σχεδόν των συγγραμμάτων του Σταγειρίτη από τον Lorenzo Canozi. Απέκτησε στενή σχέση με τον εκδοτικό κόσμο, συγγραφείς και τυπογράφους, και υποστήριζε με σθένος ότι τα προϊόντα της ελληνικής τυπογραφίας ήταν κατάλληλα να αναπληρώσουν το κενό που υπήρχε από την έλλειψη ικανών δασκάλων. Έτσι, προχώρησε σε συνεργασία με τον Δημήτριο Δαμιλά στη μνημειακή δίτομη έκδοση των Ομηρικών Επών (1488/89), ένα πόνημα που χαιρετίστηκε από όλο τον ουμανιστικό κόσμο.
Από το 1491 βρίσκεται στο Μιλάνο, όπου συνεχίζει το διδακτορικό του έργο, ενώ παράλληλα εκδίδει μία Γραμματική της ελληνικής γλώσσας, τους Λόγους του Ισοκράτη κι ένα από τα σπουδαιότερα βυζαντινά συγγράμματα, τη Σούδα, που τυπώθηκε και με δική του οικονομική συμμετοχή σε 1000 αντίτυπα το 1499. Για την έκταση και την ποιότητα της βιβλιοθήκης του δεν γνωρίζουμε τίποτε. Πρέπει ωστόσο εκτός από χειρόγραφα να είχε και ικανό αριθμό εντύπων, καθώς αποτελούσε κοινό τόπο στον εκδοτικό κόσμο, λόγιοι, διορθωτές και εκδότες να ανταλλάσσουν τα εκδοτικά τους προϊόντα. Γνωρίζουμε ότι είχε κληρονομήσει το μεγαλύτερο τμήμα της βιβλιοθήκης του Θεόδωρου Γαζή, και όταν πέθανε, το 1511, η συλλογή του περιήλθε στην κατοχή του αγαπημένου μαθητή του στην Πάδοβα Gianno Parrasio και του καρδινάλιου Seripandi. Για την τύχη της βιβλιοθήκης του Parrasio δεν γνωρίζουμε τίποτα, αλλά για τη βιβλιοθήκη του Seripandi μαρτυρείται ότι κατέληξε αργότερα στη βιβλιοθήκη της μονής του San Giovanni Carbonara στη Νάπολη.
Κ.Σπ. Στάικος, Η Ιστορία της Βιβλιοθήκης στον Δυτικό Πολιτισμό, τόμ. V, Αθήνα, Κότινος, 2012, σ. 64–65.
Cammeli, G., «Δημήτριος Χαλκοκονδύλης», μτφρ. Δ. Αρβανιτάκης, Αθήνα, Αναγεννησιακή Βιβλιοθήκη 1, Κότινος (2004).