Αικατερίνη της Αραγωνίας, βασίλισσα

Το νεότερο τέκνο του βασιλιά Φερδινάνδου Β΄ της Αραγωνίας και της Ισαβέλλας Α΄ της Καστίλλης –ένθερμων υποστηρικτών του καθολικού δόγματος–, η Αικατερίνη της Αραγωνίας (1485–1536) έμεινε περισσότερο γνωστή στην παγκόσμια ιστορία για τη ρήξη με τον σύζυγό της Ερρίκο Η΄ και την επακόλουθη συνέπεια του διαχωρισμού της Εκκλησίας της Αγγλίας από την Εκκλησία της Ρώμης. Μετά από 24 χρόνια έγγαμου βίου και την αδυναμία της Αικατερίνης να γεννήσει αρσενικό διάδοχο, ο Ερρίκος ζήτησε διαζύγιο. Το γεγονός αυτό οδήγησε στη σύγκρουσή του με τον πάπα Κλήμη Η΄ εξαιτίας της άρνησης του τελευταίου να ακυρώσει τον γάμο. Με τη βοήθεια του Τόμας Κρόμγουελ και με αυθαίρετες ενέργειες ο Ερρίκος ανακηρύχθηκε ανώτατη κεφαλή της Εκκλησίας στην Αγγλία το 1532, επιτυγχάνοντας έτσι να παντρευτεί την Άννα Μπολέυν. Αρνούμενη να αποδεχθεί τα γεγονότα, η Αικατερίνη έως το τέλος της ζωής της θεωρούσε τoν εαυτό της νόμιμη σύζυγο του Ερρίκου. Πέθανε το 1536 εγκλωβισμένη στο κάστρο Κίμπολτον και απομονωμένη από την κόρη της Μαρία.

Κατά τα παιδικά της χρόνια, η πριγκίπισσα της Αραγωνίας έλαβε εξαιρετική μόρφωση από τον ιερέα Αλεσσάντρο Τζεραλντίνι, εντρυφώντας σε θρησκευτικά έργα, σε κλασικά κείμενα, στη λατινική ιστορία και σε έργα κανονικού και δημοσίου δικαίου, ενώ έμαθε λατινικά, γαλλικά και ελληνικά. Επιπλέον, είναι γνωστή η επιρροή της μητέρας της Ισαβέλλας, η οποία της δώρισε πολλά βιβλία στην ισπανική γλώσσα όταν η Αικατερίνη αναχώρησε για την Αγγλία. Μαρτυρείται, επίσης, ότι ενόσω ήταν βασίλισσα η Αικατερίνη αγόρασε μεγάλο αριθμό βιβλίων με μεταφράσεις έργων του Πετράρχη, του Έρασμου και του Βίβες.

Ενώ μαζί με τον Ερρίκο διατηρούσαν μια τεράστια βιβλιοθήκη, της οποίας ένα μέρος είχε κληρονομήσειCoronationSuite ο τελευταίος από προγενέστερα μέλη του οίκου των Τυδώρ. Ο Τόμας Μορ είχε δωρίσει στο ζεύγος τη συλλογή ποιημάτων του Coronation Suite, με ιδιόχειρη αφιέρωση, ενώ ο Πέτρος Άλαμιρ είχε συνθέσει προς τιμήν τους 28 μοτέτα.

Ο ρόλος της Αικατερίνης ως προστάτιδας των γραμμάτων μαρτυρείται και από τον Έρασμο, ο οποίος σε επιστολή του προς τον Πάολο Μπομπάτσε τη χαρακτηρίζει "regina non tantum in sexus miraculum literata est, neque minus pietate suspicienda quam eruditione" («η βασίλισσα όχι μόνο διαθέτει εντυπωσιακή μόρφωση για το φύλο της, αλλά ούτε είναι λιγότερο ευσεβής σε σχέση με την παιδεία της). Η βασίλισσα ενίσχυε επίσης οικονομικά ανθρώπους των γραμμάτων όπως ο Έρασμος, και ο Ισπανός λόγιος και ουμανιστής Χουάν Λουίς Βίβες (1493–1540), ο οποίος της αφιέρωσε τα έργα του De Ratione Studii Puerilis (1523) και De Institutione Feminae Christianae  (1523, επίσης).

Τέλος, ο θυρεός της με το ρόδι διασώζεται σε πολλά βιβλία και εικονογραφημένα χειρόγραφα που βρέθηκαν στην ιδιοκτησία της, όπως το The Manual on Warfare for the Instruction of a Prince (Robert de Balsac, 1490) αλλά και σε πολλά έργα τέχνης.

 

Emma Luisa Cahill Marrón, Arte y magnificencia en la construcción de laimagen de poder femenino a comienzos de la Edad Moderna. La reina Catalina de Aragón y la cultura del Renacimiento (Διδακτορική διατριβή), Μούρθια, Universidad de Murcia, 2022.

Ιστορικό πλαίσιο: Αναγέννησηsemantics logo
Όνομα/Προσωνυμία: Αικατερίνη της Αραγωνίας
Ιδιότητα/Αξίωμα: Βασίλισσα
Τόπος γέννησης: Ισπανίαsemantics logo
Τόπος δράσης: Λονδίνοsemantics logo
Κίμπολτονsemantics logo
Χρόνος γέννησης: 1485
Χρόνος θανάτου: 1536
Χρόνος δράσης: 15ος–16ος αι.
Λέξεις κλειδιά: Φερδινάνδος Β΄
Ισαβέλλα Α΄
Ερρίκος Η΄
Διαχωρισμός
Ρήξη
Εκκλησίας της Αγγλίας
Εκκλησία της Ρώμης
Κλήμης Η΄
Τόμας Κρόμγουελ
Αλεσσάντρο Τζεραλντίνι
Τόμας Μορ
Πέτρος Άλαμιρ
Προστάτιδα των γραμμάτων
Έρασμος
Χουάν Λουίς Βίβες
Πετράρχης
Εκπαιδευτικό εγχειρίδιο
Θυρεός
Ρόδι
Αναφέρει: Πρόσωπα
Έρασμος, λόγιος
Πετράρχης, Φραγκίσκος, λόγιος
Εικόνες
Τα εραλδικά σύμβολα του Ερρίκου Η΄ και της Αικατερίνης της Αραγωνίας.
Ο Ερρίκος Η' με την Άννα Μπολέυν.
Πορτρέτο της Αικατερίνης της Αραγωνίας.
Άδεια χρήσης: Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές (CC BY-NC-ND 4.0)
Δικαιώματα: Το λήμμα αποτελεί πρωτότυπη επιστημονική εργασία της ομάδας ανάπτυξης του ψηφιακού χώρου «Περί Βιβλιοθηκών».
Εμφανίζεται στις συλλογές:Πρόσωπα
Προβολή λιγότερων
Εικαστικό Υλικό
Προβολή λιγότερων