Προσεγγίζοντας τη ρωμαϊκή εποχή, ο πρώτος στον οποίον μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα βιβλιοφιλικά χαρακτηριστικά του συλλέκτη της αρχαιότητας είναι ο Κικέρων (106-43 π.Χ.). 
Πρόκειται για μια προσωπικότητα ικανή να υποτάξει τις πολιτισμικές εξαρτήσεις της Ρώμης από την Αθήνα και την Αλεξάνδρεια και να αναδιαρθρώσει τη ρωμαϊκή γραμματεία σύμφωνα με τις τάσεις της εποχής του και το χαρακτήρα του Λάτιου.
Υπήρξε ένας homo novus, ο οποίος σπούδασε στα σημαντικότερα πνευματικά κέντρα της εποχής του (Ρώμη, Αθήνα και Ρόδο) και 
μαθήτευσε δίπλα σε επιφανείς εκπροσώπους της ελληνικής διανόησης. Βαθιά φιλέλληνας, διδάχτηκε την ελληνική ρητορική τέχνη αρχικά από Ρωμαίους ρήτορες και στη συνέχεια από τον Απολλώνιο Μόλωνα, η τεχνική του οποίου θα σημαδεύσει τη ρητορική σταδιοδρομία του Κικέρωνα.
Το πολύπτυχο συγγραφικό του έργο αντικατοπτρίζει την πολιτισμική ιστορία των Ρωμαίων και μόνο στις Επιστολές του προς τον Αττικό απεικονίζονται
οι βιβλιοφιλικές του αναζητήσεις και τα οργανωτικά ζητήματα που αφορούν στις βιβλιοθήκες του.
Η ζωή του στη ρωμαϊκή πρωτεύουσα χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια να διατηρήσει ρομαντική ιδεολογία και στάση απέναντι στη σκληρή πραγματικότητα μιας πολιτικής σταδιοδρομίας, που μαστιζόταν από συνεχείς συνωμοσίες. Καταφύγιο για εκείνον αποτέλεσαν οι βιβλιοθήκες του, τις οποίες συγκρότησε με ιδιαίτερη προσοχή σε κάθε μια από τις επτά επαύλεις του. Εκεί, έβρισκε το χρόνο και την ηρεμία για να καταστρώνει τα πολιτικά του σχέδια, να επιμελείται την πυκνή αλληλογραφία του και να επιδίδεται στη συγγραφή. Σημαντικό ρόλο στον εμπλουτισμό της βιβλιοθήκης του Κικέρωνα έπαιξε η πολυδιάστατη μορφή του Τίτου Πομπώνιου Αττικού, ο οποίος έζησε εξόριστος στην Αθήνα. Ο Αττικός έχοντας απεριόριστες γνώσεις, δεν προμήθευε βιβλία στον Κικέρωνα μόνο για συλλεκτικούς σκοπούς αλλά και για να υποστηρίζει το πολυσχιδές συγγραφικό του έργο με συγγράμματα υποδομής.
Ο Κικέρων είχε προσλάβει στις βιβλιοθήκες του ειδικευμένο προσωπικό, το οποίο φρόντιζε και ταξινομούσε το υλικό τους, αντέγραφε τα συγγράμματα και τις επιστολές του αλλά και τα βιβλία τα οποία δάνειζε ή έστελνε στον Αττικό για φιλολογικές και άλλες παρατηρήσεις. Η αλληλογραφία που διατήρησε για πολλά χρόνια ο Κικέρων με τον Αττικό, είναι αποκαλυπτική της εκδοτικής συλλεκτικής και βιβλιοφιλικής μανίας τους (Βιβλ. ΙΙ, 77-82).